مقامهای جمهوری اسلامی از راهاندازی سازوکار مالی با اروپا (اینستکس) چندان راضی نیستند. وزیر نفت، با تکرار برخی از موضع گیری های اخیر مقامات ایرانی میگوید، باید پول نفت به اینستکس واریز شود وگرنه کارایی ندارد.
وزیر خارجه ایران نیز اینستکس را پاسخی به خواستههای ایران نمیداند، اما میگوید، یک ارزش استراتژیک دارد، و آنهم به ادعای او، فاصله گرفتن نزدیکترین متحدان آمریکا از آن کشور است.
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت جمهوری اسلامی که به وین رفته تا در آنجا در نشست اوپک شرکت کند، صبح دوشنبه ۱۰ تیر درباره اینستکس گفت: اگر اینستکس را بهعنوان یک عملیات در نظر بگیرند، بدون واریز مطمئن پول به آن، یا با واریز ۳ یا ۴ میلیون دلار یا یورو، این سازوکار پاسخگو نیست؛ باید پول نفت به آن واریز شود.
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تاریخ ۲۶ ژوئن، یک روز قبل از پایان مهلت ایران به اتحادیه اروپا برای اجرای تعهداتش در برجام، اعلام کرد که اینستکس آماده است. موگرینی اظهار امیدواری کرد که با پایبندی ایران به توافق هستهای، برجام تداوم بیابد.
زنگنه افزود که ایران در حال حاضر «به شکل رسمی هیچ» فروش نفتی به اروپا ندارد.
در نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزیران و مدیران کل سیاسی ایران، آلمان، فرانسه، روسیه، چین و بریتانیا در وین که ۲۸ ژوئن برگزار شد، گفته شد که دولتهای اروپایی یک خط اعتباری چند میلیون یورویی برای سهولت روابط تجاری بین تهران و اتحادیه اروپا در نظر خواهند گرفت تا برجام را نجات دهند.
مجید تخت روانچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل فردای آن روز اینستکس را ناکافی خواند و گفت: معتقدم که اینستکس در وضعیت فعلی، کافی نیست. این سازوکار بدون پول همچون ماشین بسیار زیبای بدون بنزین است». او ایران را «قربانی بدعهدیها» خواند و گفت: «اروپا باید اقدام ملموسی برای حفظ برجام انجام دهد و صرف اعلام حمایت جهانی از برجام، مشکل ایران را حل نمیکند». تخت روانچی در عین حال خروج ایران از برجام را رد کرد و گفت ایران تنها تعهدات خود را بدون «ضربالاجل و تهدید» کاهش خواهد داد.