در حالی که گزارشهای متعدد و مستند درباره اعزام اجباری شهروندان افغان مقیم ایران به جنگ سوریه منتشر شده است، وزیر امورخارجه ایران مدعی شده که این افراد «به صورت داوطلبانه رفتند» و حکومت ایران «کسی را به سوریه» نمیفرستد.
محمدجواد ظریف در گفتوگویی که روز سهشنبه دوم آذر از شبکه «طلوعنیوز» افغانستان پخش شد، میگوید ایران به این گروه از نیروهای افغان کمک کرده است تا با داعش که «دشمن مشترک همه» است، بجنگند و این نیروها «برای اعتقاداتشان» در جنگ سوریه شرکت کردند.
از سال ۹۳ تاکنون گزارشهای متعددی درباره اعزام اجباری افغانهای مقیم ایران به جنگ سوریه و همچنین اعزام به جنگ در ازای اجازه اقامت در ایران و وعده کمکهای مالی ماهیانه که به ۹۰۰ دلار در ماه میرسید، منتشر شده است.
نیروهای افغان در جنگ سوریه تحت عنوان لشکر «فاطمیون» حضور داشتند و زیر نظر نیروی قدس سپاه پاسداران، در حمایت از بشار اسد و سرکوب مخالفان دست به سلاح می بردند.
ایالات متحده در سال ۲۰۱۹ این گروه را به دلیل حمایت از تروریسم در فهرست تحریمهای خود قرار داده است.
پیش از این، صمد رضایی، یکی از فرماندهان فاطمیون اعلام کرده بود که در طول جنگ سوریه در مجموع ۸۰ هزار نفر از اتباع افغان در قالب لشکر فاطمیون به سوریه اعزام شدند.
همچنین دیماه ۹۶، زهیر مهاجر، مسئول فرهنگی لشکر فاطمیون، اعلام کرد که بیش از دو هزار نفر از اعضای این لشکر در جنک سوریه کشته و هشت هزار نفر از آنها نیز زخمی شدهاند.
انتشار این آمار با واکنش دولت افغانستان مواجه شد و سخنگوی دفتر ریاستجمهوری افغانستان گفت: «نباید خون فرزندان این وطن برای اهداف بیگانگان در کشورهای دیگر ریخته شود».
سازمان دیدهبان حقوق بشر نیز مهرماه ۹۶ در گزارشی فاش ساخت کودکان افغان که گاهی حتی ۱۴ سال بیش ندارند در لشکر فاطمیون به کار گرفته میشوند تا کنار نیروهای ایرانی در سوریه بجنگند.
وزیر امور خارجه ایران همچنین گفته است اگر دولت افغانستان تمایل داشته باشد، لشکر فاطمیون «بهترین نیرو» برای کمک به این دولت در «مبارزه با داعش» هستند و «تحت فرماندهی دولت افغانستان» قرار بگیرند.
این بخش از اظهارات آقای ظریف در افغانستان با واکنش منفی مواجه شده است.
وبسایت عربنیوز در گزارشی به نقل از دو تحلیلگر افغان نوشته است این پیشنهاد میتواند منجر به افزایش «خشونتهای فرقهای» شود و مردم افغانستان مایل نیستند این کشور به سوریه یا عراق دیگر تبدیل گردد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس فروردین امسال در گزارشی به نقل از یک مقام ارشد در وزارت کشور افغانستان نوشت جمهوری اسلامی در حال کمک به جنگجویان سابق لشکر فاطمیون است که در کابل و منطقه شیعهنشین بامیان سکونت دارند.
این خبرگزاری همچنین از قول برخی از اعضای لشکر فاطمیون که اکنون به افغانستان بازگشته بودند، نوشت که بسیاری از مردم افغانستان این افراد را «خائن و تروریست» لقب میدهند و این افراد با بازداشتهای فراقانونی مواجه میشوند.
تحلیلگران سیاسی معتقداند ایران که از یک سو طالبان را حمایت می کند و از سویی دیگر تروریستهای حشدالشعبی را آموزش داده است، قصد دارد تا با اعمال نفوذ بر این دو گروه، نفوذش در افغانستان را افزایش دهد و با سیاستهای تفرقه افکانه به جنگ فرقهای در آن کشور دامن بزند.